Nieuwe Dordtse Biesbosch | Jaarstukken 2019

Datum rapportage: maart 2020
Portefeuillehouder: B.C.M. Stam

Doelstelling/beoogd resultaat project

Realisatie van het Strategisch Groen Project (SGP) de Nieuwe Dordtse Biesbosch op het Eiland van Dordrecht. Met het project Nieuwe Dordtse Biesbosch verbeteren we de waterhuishouding en waterkwaliteit op het Eiland van Dordrecht (inclusief verbetering van de drooglegging voor de landbouw). Dit bereiken we door het ontwikkelen en inrichten van 530 ha nieuw natuur- en recreatiegebied. En zorgen daarbij voor een goede en veilige ontsluiting voor het landbouwverkeer.

Actuele ontwikkelingen

Wat gaan we nog doen?

Noorderdiepzone
De volgende werkzaamheden dienen nog uitgevoerd te worden in de Noorderdiepzone:

• Aanleg duiker door de Zeedijk, in overleg met het Waterschap Hollandse Delta (WSHD), na verleggen van de kabels en leidingen door Evides en Stedin. De start kap bomen is eind februari 2020 gestart. Open ontgraving najaar 2020.
• Aanleg 2 vogelobservatiepunten: er is een zienswijze tegen plaatsing van de vogelobservatiehut ingediend. Deze is beantwoord, waarna de vergunning is verleend. Hiertegen kon gedurende zes weken bezwaar worden aangetekend. Vergunning begin 2020 onherroepelijk. Aanleg in droge seizoen (na zomer 2020):

•   Sloop opstallen Kros – eerste kwartaal 2020.
•   Aanleg van zes extra duikers, wens beheerders ten bate van de bereikbaarheid.
•   Raadsvoorstel visie en kaders doorontwikkeling dagrecreatieterrein – eerste helft 2020.

• Overdracht eigendom hoofdwatergangen en waterkunstwerken naar WSHD –afhankelijk van aansluiting kunstwerken door Stedin - medio 2020

• Eigendomsoverdracht naar WSHD en in 2023 naar Staatsbosbeheer.
• Beheeroverdracht Landbouwweg.

Buffer zuid
Buffer zuid opgeleverd, inclusief wandelpad en in beheer overgedragen. Meubilair wordt nog geplaatst.

Hevel
Hevel is opgeleverd en in beheer overgedragen.

Kop van 't Land, Dagrecreatieterrein en Elzen noord
Kop van 't Land en het Dagrecreatieterrein zijn opgeleverd en het beheer is overgedragen aan Staatsbosbeheer. Voor het dagrecreatieterrein is het casco-ontwerp aangelegd en is het beheer overgedragen aan het Parkschap.

Landbouwweg
De landbouwweg is gereed, incl. overkluizing van de leidingen van Evides. Calamiteitenplan is ter reactie en ondertekening aangeboden aan Evides.

Voor de aanpassing van het kruispunt hoek Rijksstraatweg-Wiedrechtse Zeedijk zijn vanuit de WDO alternatieve oplossingen onderzocht, waarbij het deel Wieldrechtse Zeedijk tussen A16 en Rijksstraatweg kan worden ontlast van zwaar verkeer. Afhankelijk van de uiteindelijke bestuurlijke keuze wordt de benodigde ruimtelijke procedure gestart. Voorgesteld is om de hoekoplossing (financieel neutraal) over de dragen naar de WDO (aanpassingskosten kruispunt en sloop woning).

Doorontwikkeling Dagrecreatieterrein
Met de provincie is de afspraak gemaakt dat wanneer binnen het project financiële middelen resteren, deze zullen worden ingezet voor een doorontwikkeling van het dagrecreatieterrein. Uit de natuurexploitatie van 2019 blijken geen middelen te resteren. Echter blijft de recreatieve bestemming bestaan en zullen particulieren initiatieven aandragen voor recreatief gebruik. Het is van belang een visie te ontwikkelen voor het dagrecreatieterrein. Initiatieven dienen daaraan bij te dragen, waardoor een samenhangende, gefaseerde doorontwikkeling mogelijk is.

Er is met waterschap Hollandse Delta, Provincie, Parkschap en Staatsbosbeheer een gezamenlijke visie en bijbehorende kaders opgesteld voor een doorontwikkeling van het dagrecreatieterrein. In de 1ste helft van 2020 zal er een raadsvoorstel worden ingediend om de visie en kaders vast te stellen. Een eventuele verdere doorontwikkeling wordt dan (financieel) losstaand van het project NDB verder opgepakt (medio 2020).

Wat gaat het nog kosten?

	Totaal	2020	2021 -2022
Plankosten algemeen	40.000	40.000	0
verwervingen (afrekeningen)	0	0	0
Investeringen Noorderdiepzone, Kaderrichtlijn Water, Fietspad 220, kop vh Land, Dagrecreatieterrein en Landbouwweg	620.000	620.000	0
Ecologisch beheer 2019 - 2022	1.659.959	275.000	1.384.959
Totaal uitgaven/investeringen	2.319.959	935.000	1.384.959
Bijdrage en subsidies Provincie	0	0	0
Bijdrage Waterschap - KRW	400.000	400.000	0
Bijdrage Waterschap	100.000	100.000	0
Reserve SI NDB en restant baten	1.250.259	-134.700	1.384.959
Overige inkomsten	569.700	569.700	0
Totaal dekkingsmiddelen	2.319.959	935.000	1.384.959

Wat hebben we al gedaan?

Tot nu toe gerealiseerd

De volgende projectonderdelen zijn gerealiseerd
1.	331ha natuur Sliedrechtse Biesbosch gereed
2.	Herinrichtingsplan Bos de Elzen gereed
3.	Oplevering inrichtingsplan Dordtwijkzone
4.	Opening Tongplaat, LC polder en Oplevering Zuidplaatje
5.	Oplevering VO Noorderdiepzone
6.	Vaststelling programma van Eisen (Noorderdiepzone en dagrecreatieterrein)
7.	Vaststellen DO NDZ en Elzen Noord door Stuurgroep en Bestuurlijk Overleg
8.	Reparatiebesluit bestemmingsplan Nieuwe Dordtse Biesbosch
9.	Onteigeningsbesluit door raad
10.	Raadsbesluit tracé en krediet aanleg landbouwweg
11.	Varianten dagrecreatieterrein ter informatie in Stuurgroep
12.	Uitstel einddatum tot 31-12-2017 KRW subsidie en meenemen verwervingskosten in subsidies
13.	Een vastgestelde plan van aanpak aanbestedingen NDZ en Elzen-noord
14.	Vaststellen DO NDZ en Elzen-noord en kredietbesluit uitvoeringsfase in de raad
15.	Bodemonderzoeken eerste fase ten behoeve van onderhandeling grondwerk met van Oord
16.	Onderzoeken gestart, hoogtemetingen, sonderingen, explosieven ten bate van opstellen bestekken Noorderdiepzone
17.	Raadvoorstel inzake gefaseerd uitvoeren dagrecreatieterrein en apart ontwikkelen Viersprong
18.	Overeenkomst Plukpark
19.	Opdracht second opinion Deltares ten aanzien van door Evides gestelde eisen kruising leidingen met landbouwweg
20.	Landbouwweg aanbesteed en uitvoering gestart
21.	Informatie avond VO Dagrecreatieterrein en Kop van 't Land
22.	Vaststelling DO's Dagrecreatieterrein en Kop van 't Land
23.	Onderhandelingen met Van Oord over de eerste 80.000 m3 klei afgerond
24.	Bestek Noorderdiepzone met bijbehorende onderzoeken gereed
25.	Bodemonderzoeken Dagrecreatieterreinen Kop van 't Land gereed
26.	Raadsinformatiebrief voortgang, DO's Dagrecreatieterrein en Kop van 't Land en regelen beheer Landbouwweg
27.	Overleg gestart over uitvoering Kop van 't land door Waterschap/aannemer dijkversterking (compensatie grondruil en werk met werk maken) en in afrondende fase
28.	Overeenkomsten grondoverdracht provincie – gemeente getekend (overdracht begin 2016)
29.	Afspraken gemaakt met Staatsbosbeheer over start uitvoering Elzen-noord en bomen gekapt
30.	Start voorbereiding uitvoering hevel
31.	Subsidie toegekend voor recreatieve voorzieningen hevel en uitstel aangevraagd
32.	Informatieavond februari 2016 over de voortgang van het project en de start van de uitvoering
33.	Overeenkomst met landbouwers over de afvoer van de grond na voorbelasting Landbouwweg
34.	Verwerving Landbouwweg: overeenstemming over beëindigen pachtovereenkomst Van Damme, verwerving woning en grond hoek Rijksstraatweg/Wieldrechtse Zeedijk afgerond, afronding overige verwerving
35.	Hoekoplossing Landbouwweg Rijksstraatweg/Wieldrechtse Zeedijk opgenomen in voorontwerp bestemmingsplan Dordtse Kil IV
36.	Bestek Dagrecreatieterrein en Kop van 't Land in voorbereiding
37.	Aanbestedingsprocedure NDZ gestart en afgerond
38.	Natuurexploitatie 2016 vastgesteld en uitvoeringskredieten Dagrecreatieterrein en Kop van 't Land verleend
39.	Diverse omgevingsvergunningen aangevraagd, verleend en/of in procedure
40.	Ontgraving bezinkplas en Kooikil opgeleverd
41.	Vier voorlopige voorzieningen bij de rechtbank afgewezen en bezwaren niet ontvankelijk verklaard
42.	Start uitvoering Noorderdiepzone
43.	Communicatieplan uitvoering opgesteld
44.	Aanbesteding aanleg Kop van 't Land in voorbereiding/prijsvorming
45.	Uitvoering Landbouwweg gestart
46.	Oplevering Landbouwweg fase 1
47.	Kop van 't Land uitgevoerd en opgeleverd
48.	Aanbesteding, uitvoering en oplevering Dagrecreatieterrein
49.	Start uitvoering sanering Elzen noord
50.	Ontheffing sanering buffer zuid
51.	Ontwerp buffer zuid gereed
52.	Aanbesteding en start uitvoering hevel
53.	SOK en beheerplan opgesteld tbv Noorderdiepzone en Kop van 't Land en ondertekend
54.	Samenwerkingsafspraken en beheerplan Dagrecreatieterrein opgesteld en ondertekend
55.	Beheerkostenramingen opgesteld per beheerder per deelgebied
56.	Verwerving afgerond
57.	Actualisatie natuurexploitatie 2018
58.	Aanbesteding Buffer zuid na aanvraag en vaststelling nieuwe watervergunning
59.	Oplevering kunstwerken en watergangen Elzen noord
60.	Oplevering Noorderdiepzone met aannemer
61.	Oplevering Noorderdiepzone met beheerders (nog niet geheel afgerond)
62.	Gereed melding Fietspad 220 bij Provincie
63.	Sanering locatie Kros ten bate van nieuwbouw
64.	Aanbesteding overkluizing en laatste deel asfalt Landbouwweg
65.	Plan van aanpak Visie dagrecreatieterrein
66.	Uitvoering en oplevering overkluizing en laatste deel asfalt landbouwweg
67.	Start uitvoering buffer zuid en start herinrichting laatste perceel
68.	Oplevering hevel Oosthaven
69.	Onderhoudsbestek recreatiegebieden
70.	Grondruil restpercelen NDB en dijkversterking tussen WSHD en gemeente
71.	Indienen verzoek tot vaststellen subsidie fietspad 220 en recreatieve aankleding hevel
72.	Subsidievaststelling hevel en fietspad 220
73.	Vastgesteld hondenbeleid NDB
74.	Vergunningaanvraag vogelobservatiepunten – verklaring van geen bezwaar
75.	Beheeroverdracht natuur-en recreatiegebieden, hoofdwatergangen met kunstwerken, hevel en fietspad 220
76.	Oplevering buffer zuid
77.	Officiële opening Nieuwe Dordtse Biesbosch met partners
78.	Open dag Nieuwe Dordtse Biesbosch voor Dordtenaren
79.	Besluit open ontgraving duiker door Zeedijk
80.	Verdiepen watergang na aanpassingen aan leidingen Evides en Stedin
81.	Ontwikkelen kaders doorontwikkeling dagrecreatieterrein
82.	Voorbereiding aanleg duiker door Zeedijk
83.	Sloopvergunning Kros

Communicatie

Financiën en risico's

Actuele raming en dekking

De geactualiseerde raming kostenraming komt uit op een totaal van € 34,0 miljoen en past binnen de beschikbare dekkingsmiddelen. De ontwikkeling van het dagrecreatieterrein is beperkt tot de minimale basisopgave. Het financiële tekort is gereduceerd tot nul, en verwerkt in de geactualiseerde natuurexploitatie.

Mocht uiteindelijk aan het einde van het project blijken dat er budget over is, dan vloeien eventuele resterende middelen (na alle aanbestedingen en opleveringen) terug naar bestedingen in het project (conform artikel 7.3 van de wijzigingsovereenkomst). Wanneer dit aan de orde is, dan wordt hiervoor een voorstel voor een eventuele heroverweging op diverse onderdelen aan de raad voorgelegd. Dit voorstel zal in overleg met de Provincie en het Waterschap tot stand komen.

Lopende kredieten	Krediet	Realisatie t/m dec 2019	Restant
Plankosten algemeen	1.396.700	1.471.845	-75.145
verwervingen	10.779.000	10.739.171	39.829
Investeringen Noorderdiepzone, Kaderrichtlijn Water, Fietspad 220, kop vh Land, Dagrecreatieterrein en Landbouwweg	19.681.500	19.210.985	470.515
Beheer Ecologische hoofdstructuur	2.160.000	500.041	1.659.959
Totaal uitgaven/investeringen	34.017.200	31.922.043	2.095.157
Bijdrage en subsidies Provincie	19.450.500	19.393.943	-56.557
Bijdrage Waterschap - KRW	2.335.000	1.935.000	-400.000
Bijdrage Waterschap	2.717.000	2.729.891	12.891
Reserve SI NDB en restant baten	7.527.000	6.619.544	-907.456
Overige inkomsten	1.987.700	1.517.964	-469.736
Totaal dekkingsmiddelen	34.017.200	32.196.342	-1.820.858

Liquiditeitenplanning

Op basis van de natuurexploitatie is een inschatting gemaakt van het verwachte verloop van de investeringsuitgaven. Deze zijn in onderstaand grafiek weergegeven. De opbrengsten betreft de bijdrage van Provincie en Waterschap, plus de subsidies voor KRW en Fietspad. De inzet van gemeentelijke SI middelen voor het fietspad en de landbouwweg valt buiten de liquiditeitsplanning, omdat dit reeds gereserveerde middelen zijn die geen kasstroom geven.

Risico's en beheersmaatregelen

#	Risico's	Beheersmaatregel
1	Financiële eindrapportage kan eind 2020 niet worden opgemaakt, vanwege een verlate oplevering en eindafrekening van de duiker door de Zeedijk.	Afstemming met Provincie
2	Noorderdiepzone: extra kosten door bijdrage aan het verleggen kabels en leidingen.	Evides heeft na aanpassing va haar leidingen, middels natrekking de leidingen alsnog op haar naam laten zetten en claimt de aanpassingskosten alsnog bij de gemeente. Volgens kadaster geen recht, echter meent zij op basis van natrekking toch ook een recht te hebben. Wordt juridisch uitgezocht. Kosten onbekend.
3	Noorderdiepzone: uitvoering duiker in open ontgraving na zomer 2020, is afhankelijk van aanpassingen aan K&L Stedin en Evides.	Uitstel subsidie KRW aangevraagd.

Kaders en uitgangspunten

Wijzigingsovereenkomst (dossiernummer 969072 )
Op 14 februari 2013 is de wijzigingsovereenkomst ondertekend tussen provincie Zuid-Holland, Waterschap Hollandse Delta en gemeente Dordrecht. Deze wijzigingsovereenkomst heeft betrekking op de “Samenwerkingsovereenkomst - Strategisch Groenproject de Nieuwe Dordtse Biesbosch” en de daarbij horende “Overeenkomst grondverwerving voor het Strategisch Groenproject Eiland van Dordrecht". In de wijzigingsovereenkomst zijn afspraken vastgelegd voor uitvoering van het project. De gemeente Dordrecht is verantwoordelijk voor de uitvoering van het project en is tevens budgethouder. De samenwerkingspartners dragen er zorg voor dat de bijdragen voor grondaankoop, inrichting en beheer tijdig worden over gemaakt naar de gemeente Dordrecht. Op grond van een memo d.d. april 2015 zijn een aantal aanpassingen op de wijzigingsovereenkomst overeengekomen tussen partijen.

Kader Richtlijn Water
Medio 2013 is gestart met het ontwerp en de voorbereiding van de Kader Richtlijn Water (KRW) maatregelen. Dit betreft de aanleg van natuurvriendelijke oevers (binnen het projectgebied en binnen de polder de Biesbosch), aanleg van zuiverende voorzieningen voor zowel het stedelijk als het landelijk gebied en de verbetering van de waterkwaliteit door het scheiden van waterstromen. Door onder andere het feit dat tegen vele omgevingsvergunningen beroep is ingediend en/of een voorlopige voorzieningen zijn aangevraagd bij de rechter, is de start van de uitvoering vertraagd. Voor de realisatie van de KRW maatregelen en verkrijging van de synergie subsidie (€ 2,3 miljoen) is door de Provincie uitstel van de planning verleend tot 1 april 2020 (brief van 23-1-2017, kenmerk PZH-2017-578339688). Op 1 december 2020 dient de financiële eindafrekening ingediend te worden (brief van 8-4-2019, kenmerk PZH-2019-688055989). Op 24-1-2020 is wederom uitstel van subsidie KRW aangevraagd, bij de provincie wegens de late oplevering van de duiker door de Zeedijk.

Fietspad 220
Het gehele Fietspad 220 is in juni 2018 gereedgekomen en opgeleverd door de aannemer. De eindverantwoording hierover vindt uiterlijk 31 december 2018 plaats, conform de brief van de Provincie, d.d. 17 augustus 2017 (PZH-2017-60976887).

Hevel
Op 17 december 2015 is door de provincie projectsubsidie verleend voor het recreatief aantrekkelijk maken van de hevel. Met de beschikkingen van 11 december 2016, 20 oktober 2017 en 10 juli 2018 (PZH-2018-654111694) is uitstel van subsidieverlening verstrekt tot 1 juni 2019. De hevel zelf dient uiterlijk 1 december te worden opgeleverd.

Bestemmingsplan, stedenbouwkundig plan, et cetera

Soort plan	Datum
Reparatie bestemmingsplan	september 2014
Definitief Ontwerp Noorderdiepzone	november 2014
Definitief Ontwerp Dagrecreatieterrein	november 2015
Definitief Ontwerp Kop van 't Land	november 2015
Bestek en aanbesteding Noorderdiepzone	oktober 2016
Bestek en aanbesteding Kop van 't Land	oktober 2016
Bestek en aanbesteding Dagrecreatieterrein	maart 2017
Samenwerkingsovereenkomsten en beheerplannen Noorderdiepzone, Dagrecreatieterrein en Kop van 't Land ondertekend	maart 2018
Bestek en aanbesteding buffer zuid	juli 2018
De procedures rondom het bestemmingsplan (tot en met de bodemprocedure) zijn definitief afgerond.

Scope

Realisatie van het Strategisch Groen Project (SGP) de Nieuwe Dordtse Biesbosch op het Eiland van Dordrecht. Het plan betreft het ontwikkelen en inrichten van 530 ha nieuw natuur- en recreatiegebied. Dit betekent een natuurverbinding van de Dordtse met de Sliedrechtse Biesbosch, waarbij de nadruk ligt op versterking van de natuur met mogelijkheden voor recreanten om hier de natuur te beleven.

Voor het blijvende landbouwgebied (circa 1.100 ha) wordt een ontsluitingsweg aangelegd.

Programma

KPI's/Projectresultaten		Oorspronkelijke programmering	Huidige programmering	Gerealiseerd	Status
Ontwikkeling ha natuur- en recreatiegebied		777 ha	530 ha	511 ha
Uitvoering Landbouwweg				-
Verwerving gronden		355 ha	355 ha	355 ha
	Op schema
	Mogelijk vertraging
	Vertraagd t.o.v. vorige planning

Toelichting op bovenstaande tabel
De uitvoering van de watermaatregelen en natuur- en recreatieve voorzieningen zijn mede afhankelijk van het beschikken over de benodigde gronden. In 2016 is 47,3 ha overgedragen. Op 30 augustus 2016 is het Koninklijk Besluit tot onteigening genomen. In 2017 is gemeente met de laatste grondeigenaren tot overeenstemming gekomen over de vergoedingen. In december 2017 hebben de laatste grondtransporten plaatsgevonden, waarmee alle gronden in eigendom van de gemeente zijn gekomen.

Voorgaande besluitvorming

Orgaan	Datum	Zaak nummer	Besluit
Raad	11 2012	854935	Vaststellen bestemmingsplan gemeente
Raad	12 2012	969067	Beschikbaar stellen krediet voor uitvoering NDB
Raad	02 2013	969072	Ondertekening wijzigingsovereenkomst NDB tussen Provincie, Waterschap en gemeente
Raad	12 2013	1159058	PVE Noorderdiepzone en dagrecreatieterrein
Raad	12 2013	1086181	Beschikbaar stellen krediet voor uitvoering NDB
RvState	03 2014	nvt	Uitspraak bestemmingsplan
Raad	06 2014	1263970	Verzoekbesluit tot onteigening
Raad	09 2014	1324100	Definitieve instemming met aanleg Landbouwweg, conform tracé zoals opgenomen in bestemmingsplan NDB, incl. oplossing voor aansluiting Rijksstraatweg.
Raad	09 2014	1323380	Vaststellen gewijzigd Bestemmingsplan (reparatiebesluit)
Raad	12 2014	1384862	Kredietverlening uitvoering NDZ en Elzen-noord en voorbereiding dagrecreatieterrein/Kop van ’t Land
Raad	06 2015	1473357	Besluit Dagrecreatieterrein beperken tot minimale basisopgave, 4,7 ha water, fietspad 220 en een parkeerterrein van 50 plaatsen.
Raad	12 2015	1608579	Raadsinformatie brief over stand van zaken voortgang en definitieve ontwerpen Dagrecreatieterrein, Kop van 't Land en Landbouwweg.
Raad	05 2016	1622376	Vaststelling geactualiseerde Natuurexploitatie 2016, verlenen uitvoeringskrediet Dagrecreatieterrein en Kop van 't Land.
Raad	11 2016	1832363	RIB Stand van zaken voortgang project NDB.
Raad	06 2017	1934445	RIB Sluitende Natuurexploitatie 2017
Raad	04 2018	2151018	RIB Natuurexploitatie Nieuwe Dordtse Biesbosch 2018
Raad	04 2019	2403327	RIB Natuurexploitatie Nieuwe Dordtse Biesbosch 2019
Raad	05 2019	2307865	Verklaring van geen bezwaar vogelobservatiepunten